Dat stelt het Britse Tyndall Centre, dat onderzoekers van diverse universiteiten samenbrengt, in een rapport voor het International Institute for Sustainable Development (IISD).
Geen uitzonderingen
De tijd dringt, aldus de wetenschappers onder aanvoering van dr. Dan Calverley en professor Kevin Anderson. Om een fiftyfifty-kans te behouden op 1,5 graad opwarming en onder de 2 graden te blijven, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs, moeten regeringen CO2-emissies veel sneller terugdringen dan ze nu van plan zijn. Ze moeten de productie van fossiele brandstoffen sneller afbouwen en zelfs helemaal stoppen. Er zijn geen uitzonderingen. Dit geldt voor alle landen, aldus de wetenschappers.
Ierland grootste vervuiler
Het rapport richt zich vooral op olie en gas omdat de onderzoekers ervan uitgaan dat het gebruik van kolen al eerder zal stoppen. Ze hebben de olie- en gasproductie omgerekend naar het gebruik per hoofd van de bevolking van landen. Dan staat niet een land als Rusland of Saoedi-Arabië bovenaan de lijst met grootste producenten en CO2-uitstoters, maar Ierland. Verder in de top 5 staan de Verenigde Staten, Denemarken, Nederland en Oostenrijk. Dat soort rijkere landen moeten volgens het rapport als eerste stoppen met het gebruik van olie en gas en zo impliciet met de productie ervan.
In tien jaar grens bereikt
Volgens het Global Carbon Project stootte de wereld in 2020 37,2 gigaton CO2 uit. Het verwacht dat dit in 2021 is gestegen naar 40,5 gigaton. Die analyse is nog niet definitief. Dat betekent dat de wereld nog zo’n 421 gigaton CO2 mag uitstoten, anders is 1,5 graad opwarming niet meer haalbaar. In het huidige tempo is die grens binnen tien jaar bereikt.
Harde cijfers
De cijfers zijn duidelijk, stellen de onderzoekers. Om het doel van Parijs in zicht te houden kan de wereld nog maximaal tien jaar lang de huidige hoeveel CO2 uitstoten. Om 67 procent kans te houden op die anderhalve graad zelfs maar zeven jaar. De productie en het gebruik van kolen door rijke landen moet in vijf jaar halveren en in 2030 stoppen. De rijkste landen, die het snelst zijn in de energietransitie, moeten hun olie- en gasverbruik in 2030 met driekwart hebben verminderd en helemaal stoppen in 2034. Voor landen met minder uitstoot is dat in 2043 en voor de armste landen in 2050.
Negatieve emissies vergeten
Volgen senior wetenschappelijk onderzoeker Detlef van Vuuren van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kloppen de cijfers van het Tyndall-onderzoek wel, maar zijn de conclusies soms te kort door de bocht. "Er zijn ook mogelijkheden als herbebossing, het gebruik van bio-energie of het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) die voor negatieve emissies zorgen.” Als je die meerekent is een ander tijdspad mogelijk.
"De koppeling aan mogelijkheden om te schakelen is een aardig idee, maar het is toch een beetje een berekening op de achterkant van een enveloppe”, zegt hij. De modellen die Van Vuuren gebruikt en die ook door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) gebruikt worden, gaan uit van verschillende scenario’s rond beleid en technologische ontwikkeling. Daarin vallen fossiele brandstoffen bijvoorbeeld vanzelf af als ze mede door de emissieprijzen per ton CO2 te duur worden.
Niet genoeg
Dat er een versnelde afname van het gebruik van olie, gas en kolen noodzakelijk is om de klimaatdoelen te halen, roepen organisaties als IPCC en het Internationaal Energie Agentschap (IEA) al langer. Van Vuuren: "Als je alle plannen van landen voor CO2-reductie bij elkaar optelt, dan is dat niet genoeg. Recent hebben veel landen wel gezegd wanneer ze op nul uitstoot willen uitkomen, maar vaak niet hoe. Het zou dus sneller moeten.”
Geen nieuwe fossiele bronnen
In de CO2-budgetten die landen volgens het IPCC nog mogen uitstoten om de opwarming binnen de perken te houden, zit geen ruimte meer om nieuwe olie- of gasbronnen of kolenmijnen te ontwikkelen, stelt het Britse onderzoek. Dat geldt voor alle landen op de wereld. Omdat arme landen die voor hun economie afhankelijk zijn van olie hierdoor harder worden getroffen, moeten zij langer de tijd krijgen om hiermee te stoppen. Voor hen is de financiële steun van rijkere landen bij de energietransitie van cruciaal belang.
Ruimte voor cement en staal
In hun rapport houden ze er rekening mee dat er tot het jaar 2075 nog veel CO2 uitgestoten wordt bij de productie van cement en staal, met name door ontwikkelingslanden. Al zal dat teruglopen als die sectoren overstappen op hernieuwbare energie en waterstof. Ontbossing heeft in geïndustrialiseerde landen al plaatsgevonden en zal in armere landen nog verder gaan. Ook daar houden ze rekening mee. De CO2-uitstoot die bij al deze processen plaatsvindt, is volgens het rapport een verantwoordelijkheid van alle landen.
Schrijf je in voor onze Newsbreak: iedere dag rond 12 uur het laatste nieuws
Wil jij iedere middag rond 12 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan! Schrijf je hier in voor onze Newsbreak.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
