Dat bleek tijdens het 26ste Wereld Energie Congres in Ahoy in Rotterdam. Daar spraken honderden topmensen uit de energiesector vier dagen lang over het energiesysteem van de toekomst. Van ministers, prinsen, sjeiks, sultans tot leden van de koninklijke familie van Saoedi-Arabië, van chief executive officers tot chief sustainability officers, van oliebedrijven tot ngo’s, van wetenschappers tot ondernemers. Hoewel er op de beursvloer en in paneldiscussies bescheiden ruimte was ingeruimd voor pleitbezorgers en leveranciers van groene energie, bleek het toch vooral een congres voor- en van de oliesector. Dat werd al duidelijk bij binnenkomst in Ahoy. Daar werden bezoekers welkom geheten in de luxe stands van Saoedi-Arabië en Saudi Aramco, het grootste oliebedrijf ter wereld en met 243 miljard euro winst in 2022 ook het meest winstgevende bedrijf ter wereld.
Helft van alle energie blijft olie
Al op de eerste dag van het congres sprak CEO Amin H. Nasser van Aramco duidelijke taal. Volgens hem zal deze eeuw maximaal de helft van alle energie hernieuwbaar worden. De rest zal nog steeds uit olie en gas komen. Net als eigenaar Saoedi-Arabië van het staatsbedrijf belooft hij in 2060 geen CO2 meer uit te stoten en energieneutraal te zijn. Maar dat geldt alleen voor de eigen uitstoot van land en bedrijf zelf, de zogeheten scope 1 en 2. Daar zit het probleem niet.
Grootste uitstoter ter wereld
Het merendeel van de CO2-uitstoot van land en oliebedrijf komt namelijk uit de export en het gebruik van olie, de zogeheten scope 3. Volgens de onafhankelijke Climate Action Tracker zal het land zijn huidige uitstoot van 700 miljoen ton CO2 nauwelijks verminderen. Eerder verhogen. Aramco is de grootste uitstoter van broeikasgassen ter wereld, goed voor 4,3 procent van de globale CO2-uitstoot. Met de huidige inspanningen van land en staatsbedrijf zal de opwarming van de aarde op zo’n 4 graden Celsius of meer uitkomen, heeft Climate Action Tracker uitgerekend. Ook milieuorganisatie Client Earth stelt dat Aramco vooral zijn olieproductie wil verhogen en dat de vergroening van het bedrijf greenwashing is.
Kijk hier hoe Client Earth de greenwashing van Aramco aan de kaak stelt:
Zelf vergroenen
Dat neemt niet weg dat Saoedi-Arabië vol inzet op wind- en zonne-energie. Het bouwt steden en toeristenresorts die volledig energieneutraal zijn, gaat tot 2030 in totaal 600 miljoen bomen planten en wil van hoofdstad Riyad een van de duurzaamste steden ter wereld maken. Een energiebedrijf als ACWA Power wil elk jaar 20 gigawatt aan zon- wind- en groene waterstofprojecten ontwikkelen. Nu al is 46 procent van de stroom die het bedrijf levert hernieuwbaar.
Veel vooroordelen
Europa heeft veel vooroordelen tegenover Golfstaten, stelt oud-CNN-journalist John Defterios, gespreksleider tijdens de energieconferentie. “Ze zouden de laatste druppel goedkope olie uit de bodem willen halen, strooien alleen maar oliegeld in het rond en komen hun groene beloftes niet na”, zegt hij. Daarom moeten Europeanen zelf de regio bezoeken, vindt Amrita Sen, adviseur van OPEC-landen en oliebedrijven over de hele wereld. “Je moet erheen om het te zien. Dat is de enige manier om overtuigd te raken van wat daar gebeurt. Ik heb de transformatie zelf gezien”, zegt ze.
Probleem is niet olie
Sharif Al-Olama, staatssecretaris voor energie en oliezaken van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) spreekt liever over misperceptie dan over vooroordelen. "We zien allemaal het probleem en willen daar allemaal een oplossing voor vinden. Maar het probleem is CO2-emissie. Het probleem is niet olie. We moeten niet een betrouwbare, rendabele bron van energie elimineren, die economieën bouwt en de hele wereld van energie voorziet. Daarom geloof ik bijvoorbeeld dat gas niet zomaar zal verdwijnen, maar de komende decennia een overgangsbrandstof zal zijn. Die is hard nodig. Het toekomstig energiesysteem tussen nu en 2060 zal een mix zijn van hernieuwbare energie, kernenergie, gas, fossiele energie en waterstof.”
Geen geld voor CCS
Hij ziet de oplossing voor het klimaat vooral in het afvangen en opslaan van CO2 (CCS) uit fossiele brandstoffen. Ook andere oliestaten willen vergroenen door hier vol op in te zetten. Ook in het hergebruiken van koolstof (CCUS), bijvoorbeeld in biobrandstoffen. Diverse sessies tijdens het congres gingen over dat onderwerp. Het grote probleem: daar kunnen de landen nauwelijks financiering voor vinden.
Westen polariseert de wereld
Volgens Marco Arcelli, CEO van het Saoedi-Arabische energie- en waterbedrijf ACWA Power, vergeten rijke landen uit het noordelijk halfrond bij hun roep om een energietransitie dat ontwikkelingslanden goedkope fossiele energie nodig hebben om hun levensstandaard te vergroten. “Het westen moet meer praten over wat daar gebeurt. Zij kunnen een katalysator zijn om elders in de wereld betere leefomstandigheden te creëren, maar nu polariseren ze de wereld”, zegt hij.
Uit de hoogte
‘Waarom moet het westen andere landen zijn wil opleggen en eisen dat ze overstappen op groene energie?’, was een pijnlijke vraag tijdens een van die paneldiscussies. Europa en Amerika gebruiken relatief de meeste energie, terwijl ontwikkelingslanden geen olie of gas meer zouden mogen gebruiken om hun economie te laten groeien. “Het is heel makkelijk om vanuit de hoogte te zeggen: jullie moeten je energieverbruik verminderen en dit en dat doen. Je moet de waarheid vertellen over de energietransitie. Die gaat heel erg duur worden. Alle westerse regeringen praten over energietransitie, maar willen dat een ander dit voor hen doet”, stelt olie-adviseur Amrita Sen.
Goedkope olie nodig
Ook een land als Koeweit is niet van plan te stoppen met olie en gas. Dat is nodig om minder ontwikkelde landen in Afrika en Azië - waar honderden miljoenen mensen niet eens toegang tot energie hebben - te helpen met hun energie-zekerheid, stelde Sara Akbar, voorzitter en CEO van Oilserv. Dat Koeweitse bedrijf helpt andere bedrijven in het Midden-Oosten en Afrika om olie op te pompen. “We blijven olie en gas leveren en zullen onze emissies verminderen en alle CO2 verwijderen, maar we krijgen hier geen enkele hulp bij van de wereld”, zegt ze. Volgens haar is hernieuwbare energie veel te duur in vergelijking met olie. “Ik tankte hier in Rotterdam voor 42 euro, terwijl dat in Koeweit 5 euro zou kosten. De enige plek die goedkope, hernieuwbare energie kan leveren is het Midden-Oosten”, stelt Akbar.
Energie besparen
Behalve het gebruik van meer zon- en windenergie is zuiniger omgaan met energie een andere belangrijke stap om te vergroenen, zeggen de olielanden. Koeweit heeft zijn energieverbruik al met 40 procent teruggebracht. Ook Libanon heeft daar noodgedwongen veel ervaring mee. “We hebben onze energie-efficiëntie verdubbeld, ons energieverbruik verminderd en het gebruik van hernieuwbare energie verdrievoudigd. Dat was een economische noodzaak”, zegt de Libanese minister Walid Fayad van energie en water. Het land heeft al 1.500 megawatt aan zonnepanelen geïnstalleerd, maar zou met betere financiering nog meer kunnen doen. Libanon heeft de ideale omstandigheden om zonne-energie op te wekken. “We hebben alleen meer investeerders nodig, maar die zijn er niet”, zegt de minister. Hij geeft toe dat de politieke instabiliteit en de economische ineenstorting van het land daar mede debet aan zijn.
COP-voorzitter geëerd
Ook de Verenigde Arabische Emiraten willen vergroenen. Het land was eind vorig jaar gastheer van de klimaattop COP28 in hoofdstad Dubai. Tijdens het congres in Rotterdam werd voorzitter Dr. Sultan Ahmed Al-Jaber van die COP, tevens minister en CEO van het staatsoliebedrijf ADNOC, onderscheiden met de Transition Impact Award. Dit vanwege het bereiken van de zogeheten VAE Consensus tijdens de klimaattop. Die houdt onder andere in dat de wereld gaat ‘weg bewegen’ - niet stoppen – van fossiele energie en de opwek van hernieuwbare energie gaat verdrievoudigen. Dat laatste is lastig voor landen met weinig ruimte voor wind- en zonne-parken. De Verenigde Arabische Emiraten zelf heeft de afgelopen jaren 10 procent van zijn energie bespaard.
Eerste keer in 100 jaar
Toch was het voor het eerst in het honderdjarige bestaan van de organiserende World Energy Council dat er tijdens het congres zo nadrukkelijk werd gesproken over de noodzaak van een energietransitie. Die term is volgens secretaris-generaal en CEO Dr. Angela Wilkinson van de council politiek geladen en zorgt de laatste jaren voor polarisatie. Zij noemde het terugdringen van CO2-emissies urgent en stelde dat er meerdere manieren zijn om dat te doen. “Het ongemakkelijke nieuws is dat er geen one size fits all-oplossing bestaat, noch een snelle en gemakkelijke oplossing,” aldus Wilkinson. Ook demissionair minister Rob Jetten van klimaat en energie mocht de oliewereld toespreken. Hij herinnerde alle aanwezigen eraan hoe historisch COP28 in Dubai was. “Weg verschuiven van fossiele brandstoffen is cruciaal, maar zal ook tijd kosten”, geeft Jetten toe. Ook had hij nog een tip voor alle oliestaten: stop met het subsidiëren van fossiele brandstoffen en stop dat geld in hernieuwbare energie.
Lees ook:
- COP28 is ten einde; zelfs oliestaten akkoord met afbouwen van fossiele brandstoffen
- Hoe een miljoenenstad de hele nacht op 1 megabatterij draait
- 10 miljard bomen in Saoedi-Arabië om de klimaatschade die het land veroorzaakte tegen te gaan
- Opmerkelijk: Saudi-Arabië begonnen met bouw 170 kilometer lange wolkenkrabber
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
