Het nieuwe zonnepark Eekerpolder heeft een vermogen van bijna 200 megawattpiek, telt bijna 330.000 zonnepanelen en wekt genoeg groene stroom op voor circa 70.000 huishoudens. Dat is bijna anderhalf keer meer dan wat het grootste zonnepark van Nederland tot nu toe, Dorhout Mees bij Biddinghuizen in Flevoland, opwekt. Ook dat is overigens van Novar. Eneco gaat de stroom van Eekerpolder de komende vijf jaar afnemen.
Nek uitsteken
De eerste paal voor het zonnepark werd geslagen na een jaar waarin het aantal nieuw geïnstalleerde zonnepanelen en -installaties in Nederland voor het eerst sinds lange tijd daalde. “Het is geen geheim dat de marktomstandigheden in Nederland heel uitdagend zijn”, zegt projectdirecteur Erik Nederhoed van Novar, die eindverantwoordelijk is voor Eekerpolder. “Veel ontwikkelaars investeren niet meer in Nederland en zoeken hun heil elders. Er is sprake van netcongestie en door de snelle toename van duurzame energie zie je dat de energiemarkt heel volatiel is, met veel vaker dan voorheen negatieve stroomprijzen. Dit terwijl investeerders van dit soort projecten juist op zoek zijn naar stabiliteit. Toch is het voor ons een bewuste strategie om onze nek uit te steken en te blijven investeren in Nederland. Hoewel het nu wat minder gaat, zien wij nog steeds veel kansen, zeker voor de verduurzaming van de Nederlandse industrie.”
Dubbel ruimtegebruik
Eekerpolder wordt niet alleen het grootste zonnepark van Nederland, maar waarschijnlijk ook een van de meest bijzondere. Er is heel veel aandacht besteed aan natuur en recreatie, waardoor er sprake is van dubbel ruimtegebruik. Daarnaast wordt nog onderzocht of de veenondergrond natter kan worden gemaakt, wat bodemdaling en CO2-uitstoot tegengaat. Burgers zijn via de Coöperatie Eekerpolder van begin af aan betrokken bij de ontwikkeling en Novar heeft zelf een oplossing bedacht voor het probleem van netcongestie.
Eigen stroomnet
Om met dat laatste te beginnen: het elektriciteitsnet in Nederland zit vol en nieuwe zonneparken krijgen niet zomaar een aansluiting. Daarom bouwt Novar midden in Eekerpolder een eigen elektriciteitsnetwerk met een groot stroomstation: Avermieden. Officieel heet dit een Gesloten Distributiesysteem (GDS). De opgewekte stroom van Eekerpolder wordt via een ondergrondse kabel getransporteerd naar het hoogspanningsstation van Tennet, hemelsbreed 5,5 kilometer verderop. Daar gaat de stroom het hoogspanningsnet op. “Avermieden is in feite het stopcontact van Eekerpolder. Het ene project kan niet zonder het andere”, zegt Nederhoed. “We hebben gewoon onze nek uitgestoken om te zorgen dat we überhaupt een aansluiting hebben. Iets wat in heel Nederland een probleem is.”
Op termijn kunnen ook andere duurzame energieprojecten of bedrijven op het GDS aansluiten en wil Novar een batterijsysteem erbij plaatsen.
Complexe ontwikkeling
Ook de ontwikkelfase was veel ingewikkelder dan anders. Dat heeft onder meer met de ligging te maken. Het park is 165 hectare groot, zo'n 330 voetbalvelden, en ligt verdeeld over de gemeenten Midden-Groningen en Oldambt. De polder ligt tussen de N33, het Winschoterdiep en de spoorlijn Zuidbroek-Scheemda. Gemeenten en provincie hebben voor deze locatie gekozen omdat het park hier het minste inbreuk maakt op het landschap. Uiteindelijk waren twaalf verschillende omgevingsvergunningen en drie verschillende subsidieschikkingen nodig. Mede daardoor wordt het zonnepark ook in drie fases gebouwd en opgeleverd. Fase één moet dit najaar operationeel zijn, fase twee en drie in het eerste kwartaal van 2026.
“Ruimtelijk gezien is de Eekerpolder een hele logische locatie voor een zonnepark, aangezien het gebied volledig uit het zicht ligt. Ook is er momenteel veel energie-infrastructuur aanwezig in het gebied, waardoor het zich niet goed leent voor andere ruimtelijke ontwikkelingen. Maar door al deze infrastructuur en doordat de ondergrond bestaat uit een agressieve veenlaag en een instabiele kleilaag, waren er heel veel extra onderzoeken nodig en moesten er veel aanvullende maatregelen worden getroffen om het plan technisch uitvoerbaar te krijgen”, zegt Nederhoed.
100 miljoen euro
Waar de start van de bouw een mijlpaal is, was het rondkomen van de financiering in januari dat ook. De benodigde investering van 100 miljoen euro wordt gedekt door de Rabobank, Novar en Coöperatie Eekerpolder. Novar financierde grotendeels de aanloop- en ontwikkelingskosten.
“Tot het moment dat de Rabobank zegt: we durven hier geld in te investeren, moet je zelf alles bekostigen”, zegt Nederhoed. “Wat dit project op dat punt ook bijzonder maakt is dat de coöperatie al heel vroeg in het proces medeaandeelhouder is geworden. Die heeft mee kunnen investeren door een bijdrage vanuit het Fonds Ontwikkelkosten energiecoöperaties Groningen van Fonds Nieuwe Doen.”
Meer natuur
Via die coöperatie konden betrokken inwoners als mede-eigenaar van begin af aan meebeslissen over de inrichting van het zonnepark. Er wordt in Eekerpolder veel aandacht besteed aan nieuwe natuur en biodiversiteit. In de polder wordt voor 18 hectare aan natuur, wildakkers voor herten en natuurvriendelijke watergangen aangelegd. Bestaande sloten worden met elkaar verbonden zodat water van noord naar zuid kan stromen. Verder loopt er straks een nieuw kilometerslang fietspad langs het park. “Gezamenlijk het gebied zo divers mogelijk benutten is de schoonheid en tegelijk een uitdaging voor het project”, zegt Nederhoed. “De landelijke beleidsnorm is dat zonneparken een dubbelfunctie krijgen. Wij maken er hier wel een vier- of vijfdubbel functie van. Dat maakt het project technisch, financieel en juridisch alleen wel veel uitdagender.”
Geleerd van het verleden
Bij de aanleg van twee grote windparken in de buurt verliep de participatie van bewoners bijvoorbeeld anders. Die parken stuitten op felle protesten en bezwaren van de bevolking, maar werden desondanks gebouwd. Over die strijd werd de documentaire Tegenwind gemaakt. Een van die windparken staat in de Eekerpolder.
“Groningen in z’n algemeenheid en de Eekerpolder specifiek is een beladen gebied voor de exploitatie van energie. Daarom was betrokkenheid van de omgeving extra belangrijk”, zegt Nederhoed. “Diezelfde mensen uit dezelfde regio zijn hier van meet af aan bij betrokken geweest. Ze hebben aan tafel kunnen zitten en mee kunnen denken. Zowel planmatig als financieel. Sinds het klimaatakkoord zie je sowieso dat de omgeving niet alleen de lasten moet dragen van duurzame energie-ontwikkeling, maar er ook van profiteert.”
Stikstof geen probleem
Veel bouwprojecten dreigen stil te vallen door de recente stikstofuitspraken van rechters. Speelt dat probleem ook bij zonnepark Eekerpolder? Nee, stelt Nederhoed. Bij het verlenen van de vergunningen is al een stikstofberekening gemaakt. Ook heeft de natuurlijke inrichting een positief effect. “Op de langere termijn levert dit project juist een flinke besparing op van de stikstuitstoot”, zegt hij.
Lees ook:
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner Novar. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar hoe wij werken? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
