Dat blijkt uit de jaarcijfers van Energieopwek.nl, een samenwerking van het Nationaal Klimaat Platform met EnTranCe/Hanzehogeschool Groningen, Tennet en Gasunie.
Mijlpaal doorgetrokken
In de eerste zes maanden van 2023 werd de helft van alle stroom duurzaam opgewekt. Dat was toen een mijlpaal. Die lijn is in de rest van het jaar doorgetrokken. Uiteindelijk was 49,9 procent van alle opgewekte stroom groen. Dat is beduidend meer dan de 41 procent uit recordjaar 2022. In totaal werd 17,6 procent van alle elektriciteit opgewekt met zonnepanelen, 7,3 procent met biomassa, 15,1 procent met windmolens op land en 9,9 procent met windmolens op zee.
Meer windparken op zee
Met name die laatste bron groeit snel, doordat er steeds meer nieuwe windparken op zee in bedrijf komen. Er staat daar nu 4,7 gigawatt aan vermogen. Daarmee behaalde Nederland net voor het nieuwe jaar ruimschoots zijn doelstelling uit het Energieakkoord om in 2023 minimaal 4,5 gigawatt aan windparken op zee te hebben staan. Eind februari start het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de aanbesteding voor nog eens 4 gigawatt aan windparken op zee.
Record windenergie
Hoe groot de bijdrage van windenergie is voor de Nederlandse elektriciteitsopwekking, bleek de afgelopen maand december weer. Hoewel er in de donkere, regenachtige maand nauwelijks zonne-energie werd opgewekt, zorgde de harde wind ervoor dat de opwek van groene stroom met 23 procent steeg ten opzichte van december 2022. Dat was meteen het hoogste groeipercentage van het hele jaar. Nooit eerder werd in een maand zoveel windenergie opgewekt. Op 24 december produceerden turbines op land en zee de meeste groene stroom: 210.000 megawattuur. Dat was goed voor 70 procent van de totale Nederlandse stroomvraag op die zondag. 12 februari was de slechtste winddag van 2023 met een opwek van slechts 1.500 megawattuur. Goed voor een half procent van de Nederlandse stroomvraag die dag.
Zon blijft groeien
Ook de opwek van zonne-energie blijft gestaag groeien. Eind 2022 hadden alle zonnepanelen bij elkaar een vermogen van 19,1 gigawatt en eind deze maand wordt bekendgemaakt hoeveel daar in het afgelopen jaar is bijgekomen. De piek in de productie van zonne-energie lag in 2023 op 13 juni. Toen leverden zonnepanelen 140.000 megawattuur aan groene stroom, genoeg voor 40 procent van de Nederlandse elektriciteitsvraag die dag. Het dieptepunt was op 19 december toen de panelen slecht 3.500 megawattuur leverden, ofwel 1 procent van de Nederlandse stroomvraag.
Vaker geld terug bij stroomgebruik
Door het groeiende vermogen van wind- en zonne-energie wekt Nederland steeds vaker meer stroom op dan het nodig heeft of kan exporteren. Dan worden de prijzen op de elektriciteitsmarkt negatief. Op zulke momenten krijgen Nederlanders met een dynamisch energiecontract geld terug als ze elektriciteit verbruiken. In 2022 waren er 85 uur met negatieve stroomprijzen, in 2023 stond de teller vlak voor de jaarwisseling op 308 uur. Wat daarbij meespeelde, is dat de Nederlandse elektriciteitsvraag in 2023 met 5 procent daalde, mede door energiebesparing. De verwachting is dat de vraag de komende jaren stijgt vanwege de toename van elektrisch rijden en verwarmen (warmtepompen) en de elektrificatie van processen in de industrie. Het Nationaal Klimaat Platform verwacht dat de opwek van wind- en zonne-energie sneller zal blijven groeien dan de vraag naar stroom. Door de groeiende overschotten neemt het belang van energieopslag toe. Als groene stroom tijdens overaanbod opgeslagen kan worden in waterstof of batterijen, kan Nederland makkelijker periodes zonder wind of zon overbruggen.
Doel Energieakkoord bereikt
Stroom maakt slechts 20 procent uit van al het energieverbruik in Nederland. Meer dan de helft van alle energie gaat naar het verwarmen van woningen, gebouwen en industrie. Toch heeft de groei van groene stroom er mede toe geleid dat ook een ander doel uit het Energieakkoord is bereikt. In 2013 werd afgesproken dat Nederland in 2023 voor 16 procent aan hernieuwbare energie zou opwekken. Dat aandeel is nu 17 procent.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
