Hoe gaat het in Nederland met de energietransitie?

Denkend aan Holland zien we windmolens traag voorbijtrekken in het Brabantse landschap. We zien de waterstof stromen door voormalige gasleidingen. Drijvende zonneparken, subsidievrije wind op zee en overal energieopslag om de elektriciteit op een later moment te gebruiken. Zie hier de toekomst én de realiteit van een Nederland dat midden in een energietransitie zit.

Waterstof in Groningen

In Groningen werkt men aan een nieuwe economie die draait op waterstof. De provincie die decennia Nederland voorzag van energie en geld, dankzij de gasbubbel. Maar deze heeft ook bekende ellende gebracht. Inmiddels is 20 procent van de opgewekte energie in Groningen duurzaam, waarmee de provincie voorloopt op de rest van Nederland.

De industrie in de Eemshaven gebruikt veel waterstof, die nu nog met aardgas wordt gemaakt. De provincie heeft verschillende pilots lopen; de grootste groene waterstoffabriek van Nederland staat in de Groningse haven. Maar niet alleen de industrie kan het gebruiken. Volgens gedeputeerde Nienke Homan is waterstof de missende schakel in de energietransitie. “Dat is niet alleen het verhaal van Groningen, maar het verhaal van de hele energietransitie. Nederland zit nu op 8 procent hernieuwbare energie; als dat 20 procent wordt, net als in Groningen, dan heeft heel Nederland dit congestieprobleem.”

En dus experimenteert de provincie volop. Uiteindelijk moet er een volwaardige waterstofeconomie ontstaan, waar de groene elektriciteit gebruikt wordt om waterstof te maken, die vervolgens in de regio afgenomen wordt. Voor Groningen is dit de manier om van het aardgas af te komen. En laten we wel wezen: geen provincie heeft zoveel baat bij een aardgasvrije economie als Groningen.

Lees: Groene waterstof biedt Groningen een toekomst

Windpark met instemming burgers

Elders in Nederland, in het zuiden, wordt hard gewerkt aan windparken op land. Waarbij het belangrijk is om de burger te betrekken. Niemand wil immers een windturbine in zijn of haar achtertuin. Een drieluik over de situatie in West-Brabant kan andere beleidsmakers en windparkbouwers een hoop leren. Alle zorgen en problemen van omwonenden moeten mee worden genomen. En idealiter bouw je een coalitie. In West-Brabant is het zo geregeld dat een deel van de verdiensten van de windenergie naar omwonenden gaan. Die kunnen het geld gebruiken om hun eigen huis te verduurzamen en verdienen zo aan de ‘overlastgevende’ windmolens.

Dergelijke samenwerkingen helpen de energietransitie; uiteindelijk moeten mensen het namelijk ook willen. Een protesterende omwonende uit Brabant is inmiddels om: hij zag de onvermijdelijkheid van windturbines en koos voor samenwerking met de provincie, in plaats van oppositie. “Ik vind windmolens nog steeds niet mooi en ik heb ze liever niet dan wel. Maar door mee te praten valt er voor de gemeenschap meer te bereiken dan met protest”, vertelde Teun van Dam.

Lees het drieluik:

• Windturbines langs de A16: "Iedereen doet mee, niemand wordt rijk"
• Deze man was tegen windmolens, nu kan hij (bijna) niet wachten tot ze er staan
• Waarom West-Brabant voor windenergie durft te kiezen

Drijvende zonnecellen

En dan zijn er nog de zonneparken, die een belangrijk deel van de duurzame stroom op land gaan leveren. Vaak minder controversieel dan windparken, maar toch krijgen de parken kritiek: waarom zou je goede grond volleggen als er nog allerhande daken en andere oppervlakken zijn die geen ander doel kunnen dienen?

Een voorbeeld daarvan is het (binnen)water in Nederland. Meertjes die vaak dienen voor zandwinning, kunnen een tweede rol krijgen door er drijvende zonnepanelen op te leggen. Nederland loopt hierin voorop in Europa: de grootste drijvende zonneparken liggen in ons land. Ze nemen geen overtollige ruimte in (het water is immers niet geschikt voor land- of woningbouw) en wekken net zo veel duurzame energie op als een landpark.

Lees: Hoe Nederland de toon zet met drijvende zonneparken

Coronavirus en het klimaat

Door het coronavirus dreigt de energietransitie, met zijn waterstofprojecten, windmolenparken en drijvende zonnepanelen, vertraging op te lopen. De Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie waarschuwde voor problemen met de installatie zon- en windprojecten.

Ondertussen kondigde het kabinet aan dat het tijdens de coronacrisis het klimaatbeleid op pauze zet. Maar de regering heeft ook doelstellingen die het moet halen. En uit de drie voorbeelden die we deze maand verkenden, blijkt dat er een hoop unieke expertise in Nederland is om van de transitie een succes te maken.

Lees hier alle berichten uit de themamaand Energietransitie

Beeld: Adobe Stock