'Overstroming van de Maas is een wake-up-call voor meer klimaatactie'

Het kantoor van Viastory ligt naast het Bonnefantenmuseum in Maastricht, niet ver van de Maas. Heb je zelf natte voeten gekregen?

“Nee, gelukkig niet. Tot 10 meter van ons kantoor moesten mensen evacueren. Hoewel we niet weg hoefden hebben we toch maar het zekere voor het onzeker genomen en onze spullen van de begane grond naar boven gebracht."

"Het voelde vreemd om op kantoor te blijven zitten. Daarom zijn we met collega’s langs de Maas gaan lopen. We zagen koelkasten en zelfs een caravan drijven. Dan komt klimaatontwrichting ineens heel dicht bij. Het is moeilijk om het daar over te hebben, want er is zoveel menselijk leed. Er zijn mensenlevens verwoest, zowel fysiek en psychologisch als materieel. We hebben echt gehuild, ook om wat er in Duitsland gebeurt, want daar was het nog veel erger.”

“Je beseft op zo’n moment dat dit helemaal niet uniek is. Dit gebeurt al vele jaren op veel plekken op de wereld. Maar als in Bangladesh een overstroming is, dan beleef je dat toch anders. Dan openen we een gironummer en gaan over tot de orde van de dag. Nu komt het angstig dichtbij.”

Wat doet dit met Limburg?

“Ik zit natuurlijk in mijn eigen bubbel. Maar ik hoor mensen wel zeggen dat dit een wake-up-call is. Klimaatontwrichting is nu zichtbaar geworden. Het is heel dichtbij. Laten we daarom maatregelen nemen. Dat wil je niet te hard zeggen, want mensen zijn de schade nog aan het wegwerken en hebben een hoop leed. Maar hopelijk maakt dit de klimaatontkenners wat stiller, en komen de klimaatrealisten meer naar voren met goede plannen.”

Zien mensen een relatie met klimaatverandering?

“Hoewel premier Rutte het nog niet hardop durft te zeggen, wordt die link nu wel heel sterk gelegd. De man in de straat ziet het klimaat en het weer toch als één. Het ligt ook in elkaars verlengde. Het weer wordt onstuimiger en extremer. We hebben steeds meer uitschieters. Iedereen heeft daarmee te maken. De ene week is het puffen vanwege de hitte, de andere week spoelt je tuin weg.”

Verhoogt het de urgentie en het draagvlak voor klimaatbeleid?

“Dat denk ik zeker. Maar voor mensen is het tegelijk moeilijk om iets in te leveren of het gedrag te veranderen. Het is de verantwoordelijkheid van beleidsmakers om in te spelen op het gevoel voor urgentie. Kom met een regeling om tuinen te vergroenen, zodat ze als spons voor water gaan dienen. Tegels eruit, planten erin. Met corona is het ook gelukt om urgentie en beleid hand in hand te laten gaan. Het gevoel was: ‘Ik ben bang voor het virus, dus ik draag een mondkapje.’ Dat moet nu worden: ‘Ik ben bang voor overstromingen, dus ik vergroen mijn tuin en ga met de fiets in plaats van de auto.’ Maak het behapbaar. Mensen zijn bereid te veranderen als ze gestimuleerd en geholpen worden.”

“Het helpt natuurlijk als je geen zwabberende premier hebt. Maar als burger heb je een stem. Iedere dag weer, niet eens in de vier jaar. Want met iedere aankoopbeslissing maak je een keuze. Put your money where your mouth is. Je oefent invloed uit."

Viastory houdt zich bezig met strategische communicatie van duurzame bedrijven. Welke rol zie je voor het bedrijfsleven?

“Met de Green Deal voor Europa van Frans Timmermans liggen de oplossingen voor het oprapen. Neem als bedrijf simpelweg je verantwoordelijkheid. Hoe zorgen we dat we de uitstoot van CO2 belasten en terugdringen? Grote bedrijven weten dat dit eraan komt en hebben een verantwoordelijkheid om daar naar te handelen. We kunnen het niet meer doorschuiven naar de volgende generaties. De kosten daarvoor zijn gewoon te hoog. Klimaatverandering heeft ontwrichtende effecten en veroorzaakt enorme schade, daar zijn we nu pijnlijk mee geconfronteerd. De gezondheidseffecten, het extreme weer, de conflicten die het gaat veroorzaken, het bedrijfsleven moet kortom alle sociale kosten van klimaatverandering meewegen in de besluiten die ze neemt.”

Realiseren ondernemers zich voldoende dat ze op bedrijfsniveau een verantwoordelijkheid hebben?

“Dat hoor ik heel sterk bij de ondernemers die ik spreek. Soms is het moeilijk de investeringsruimte te creëren, maar ik merk dat de financiële en ook de sociale druk om te handelen, toeneemt. Met de waterramp van nu wordt lange termijn ineens korte termijn. Het is nu echt urgent. Er is ook nog een andere reden voor bedrijven om een duurzaam beleid te voeren: de war for talent. Bedrijven die goed personeel willen krijgen, zullen een toekomstbestendig bedrijfsmodel moeten hebben, want naast een goed salaris eist de nieuwe generatie een bedrijf dat zijn maatschappelijke rol speelt.”

Als B Corp-gecertificeerde ondernemer heb jij duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Je bent met het initiatief Maas Cleanup actief om de rivier schoon te houden. Ook strijd je voor de rechten van de Maas als rechtspersoon. Je had waarschijnlijk niet verwacht dat de Maas zich op deze manier zou manifesteren. Hoe nu verder?

“Als het water weer daalt kunnen we, denk ik, weer aan het werk met vrijwilligers om de troep op te ruimen. Nu is het nog niet veilig. We willen hulpverleners niet in de weg lopen. We hebben een heel plan van aanpak met het Waterschap en Rijkswaterstaat en het instituut voor natuureducatie IVN. Dat gaan we deze week communiceren. Vrijwilligers kunnen zich inschrijven om afval van de oevers van de Maas te verzamelen. Het is echt nodig, want zoals ik al zei spoelt er van alles aan, tot koelkasten aan toe. Gemeentes zijn bereid dat afval gratis in te nemen op het milieustation.”

“En dit laat ook zien dat de Maas als rivier serieus moet worden genomen als stakeholder. Wij kunnen discussiëren of we een rivier het recht op doorstroming willen geven, maar dat heeft de rivier helemaal niet nodig. Dat recht op doorstroming pakt ze gewoon. Laten we de Maas en al die andere rivieren dus serieus nemen.”

Ben je nog optimistisch?

“Afgelopen weekend vroeg ik me even af: zijn we niet te laat? Maar ik heb een optimistisch karakter. Mijn man Luc zei: we moeten doorzetten. En zo is het ook. We moeten de duurzame agenda voortzetten. Maar het handelingsperspectief moet wel geboden worden. We moeten minder praten en meer doen. Laten we gewoon beginnen.”

Lees ook dit interview met VN-expert Jessica den Outer, die ernaar streeft de Maas als rechtspersoon erkent te krijgen