Het nieuwe werken in 6 trends: van thuiswerken tot meetings in de metaverse

‘We bevinden ons momenteel midden in een tektonische verschuiving in onze relatie met werk’, schrijven Cushman & Wakefield en Capgemini Invent in een paper waarin zij de trends, kansen en uitdagingen van het nieuwe werken onderzoeken. Deze zes dingen vielen op:

1. Op afstand werken een blijvertje

De coronapandemie heeft bewezen dat technologie ons kan verbinden en zo werkplekken toegankelijk maakt voor mensen die eerder werden uitgesloten. Zoals mensen met fysieke en psychologische beperkingen.

Daarnaast stelt een virtuele verbinding mensen in staat om in hun favoriete fysieke omgeving te blijven, terwijl ze aan het werk zijn. Uit een medewerkers-enquête van Cushman & Wakefield bleek dat 70 tot 83 procent van de mensen op de lange termijn gedeeltelijk thuis wil blijven werken. En door de coronapandemie is dat nu op veel werkplekken ook mogelijk.

2. Een bijdrage leveren aan de maatschappij relevanter dan ooit

Waar werken vroeger vooral ging over komen opdagen op de werkplek en zoveel mogelijk geld verdienen, kijkt vooral de jongere generatie hier anders tegenaan. Zij willen iets bijdragen aan de wereld. De coronacrisis heeft dit gevoel alleen maar versterkt. Zo blijkt uit een enquête van onderzoeks- en adviesbureau Gartner dat 65 procent van de werknemers door de coronacrisis is gaan nadenken over de rol die werk speelt in hun leven. Volgens Gartner is de strijd om talent (daardoor) verschoven van een competitie op salaris naar een competitie op de beste levensstijl.

In de jaren ’70 presenteerde econoom Milton Friedman zijn doctrine: ‘The Social Responsibility of Business is to Increase its Profits’. Ondanks dat veel bedrijven nog steeds winstmaximalisatie nastreven, blijkt dat de jongere generatie dat geen interessant doel vindt. Steeds meer van hen vinden dat de samenleving verbeteren het primaire doel van een onderneming moet zijn. Een maatschappelijke missie ontwikkelen en nastreven, lijkt daarom een goed idee voor bedrijven die (jong) talent willen aantrekken en behouden.

3. Uitdaging om een sterke bedrijfscultuur te creëren, ongeacht de werkplek

Een effect van veel thuiswerken is dat we werk minder associëren met de organisatie waarvoor we werken. Om toch een “wij-gevoel” te creëren stellen de adviesbureaus zich voor dat het kantoor meer een fysieke ruimte wordt waarin medewerkers worden ondergedompeld in “het merk”, zodat zij zich betrokken voelen bij de organisatie. En een boekhouder hetzelfde idee bij de organisatie heeft als een productontwikkelaar.

4. Het kantoor als verbindingsplek

Uit een onderzoek van University of Washington Foster School of Business blijkt dat binding en het opbouwen van sociaal kapitaal binnen organisaties verslechtert wanneer mensen voornamelijk virtuele relaties opbouwen. Terwijl de band met directe collega’s sterker wordt, wordt die met andere collega’s zwakker. Logisch, want toevallige ontmoetingen bij de koffiemachine vinden minder vaak plaats. Daardoor is het logisch dat in het kantoor de nadruk meer komt te liggen op verbinding. Concentratiewerk gaat immers beter thuis.

Nienke Schram, partner bij kantoorinrichter Ditt.officemakers, merkt nu al dat kantoren veranderen. Tegen NOS vertelt ze dat ze andere kantooraanvragen krijgt. Van flex-stiltewanden en overlegboxen tot complete smoothiebars. "De massale kantoortuin is niet meer van deze tijd", zegt Schram. "Thuis is het lekker rustig werken, naar kantoor ga je tegenwoordig vooral om mensen te ontmoeten en samen te werken. Om te zorgen dat iedereen productief kan zijn, moet je de inrichting aanpassen, juist op kantoor."

Maar een kantooromgeving ontwikkelen waar iedereen zich goed voelt, blijkt zo makkelijk nog niet. Zo schrijven Cushman & Wakefield en Capgemini Invest dat kantooromgevingen tot nu toe meestal zijn ontworpen voor extraverte mensen die opladen door levendigheid en drukte op de werkvloer. Maar die omgeving werkt niet voor iedereen. Volgens Deloitte valt op 10 tot 20 procent van de wereldbevolking het labeltje ‘neurodivergent’ te plakken. Het kan verwijzen naar mensen met ADHD, dyslexie of autisme. De prestaties van neurodivergente medewerkers kunnen verslechteren in open kantooromgevingen.

Kortom, waar de ene persoon energie van krijgt, ziet de ander als een nachtmerrie. Als je daar ook nog de verschillende werktaken bij optelt, lijkt het ideale kantoor ontwikkelen ronduit onmogelijk. “Het perfecte kantoor bestaat niet”, zei antropoloog Gerda Stelpstra daarom in een eerder interview. Toch zijn er wel manieren om kantooromgevingen te verbeteren. Bijvoorbeeld door data te gebruiken.

“Als je medewerkers vraagt wat er mis is aan hun kantoor dan is de top drie: de akoestiek is slecht, er is geen plek om te zitten en het is koud.” Objectief gezien, kloppen die aannames bijna nooit, weet Stelpstra. Lees hier hoe dat zit.

5. Met data voldoen aan persoonlijke wensen om medewerkers naar kantoor “te lokken”

Cushman & Wakefield en Capgemini verwachten dat werknemers liever naar kantoor gaan als dit aansluit bij hun persoonlijke wensen. Voor gepersonaliseerde werkomgevingen is data nodig, aldus de adviesbureaus. Onze favoriete drankjes, dieetwensen en gewenste temperatuur, zelfs of we goed geslapen hebben, kan invloed hebben op onze werkplekervaring en is volgens hen daarom nuttige informatie. Zo zou een kantooromgeving zich automatisch kunnen aanpassen aan de wensen van een specifieke medewerker zodra deze een ruimte binnenkomt. (De verwarming kan automatisch hoger gaan, de lichten feller).

‘Om Black Mirror scenario’s te voorkomen, moeten we bepalen waar de grens kan vervagen en welk deel van onze digitale voetafdruk heilig is’, schrijven ze. Daarmee bedoelen ze dat we moeten bepalen hoe we met het verzamelen, delen en koppelen van data willen omgaan. Zo verwijst de digitale voetafdruk naar een unieke reeks traceerbare digitale activiteiten, acties, bijdragen en communicatie die mensen online of op hun digitale apparaten achterlaten. Kennis hierover kan helpen om tegemoet te komen aan de wensen van medewerkers, maar kan werkgevers ook te veel inzicht geven in het privéleven van werknemers. Black Mirror is een Britse serie die de schaduwzijde toont van een leven dat volledig bepaald wordt door technologie.

6. In de toekomst ‘meeten’ we in de metaverse

Door corona hebben we kunnen proeven van de mogelijkheden die op afstand werken ons bieden. Zo wordt asynchroon werken in verschillende tijdzones mogelijk gemaakt door de fysieke locatie van het werk te vervangen door een laptop en wifi-verbinding. En de technologische ontwikkelingen gaan door. Zo verwachten de adviesbureaus dat het mogelijk wordt om fysieke vergaderingen te vervangen door meetings in de metaverse. Met 3D-brillen en aan elkaar gekoppelde virtuele 3D-ruimtes kunnen werknemers (als digitale versie van zichzelf of als avatar) met elkaar afspreken.

Dat biedt kansen voor mensen die niet in staat zijn om naar een bepaalde locatie te komen, bijvoorbeeld door de plek waar ze wonen of door psychologische of lichamelijke beperkingen. De adviesbureaus zijn daarom enthousiast over de mogelijkheden van technologische vooruitgang: ‘Het biedt de mogelijkheid om letterlijk muren af te breken.’