Het nieuwe IPCC-rapport: meer CCS, kernenergie

Update 18:00 uur: het IPCC-rapport is verschenen.

Het nieuwste rapport van het IPCC is tegelijkertijd hoopvol en waarschuwend. Er zijn hier en daar technologische oplossingen voor het klimaatprobleem. Maar deze zijn vaak nog in de beginfase en er zijn te weinig investeringen om ze op tijd op grote schaal toe te passen. Maar er kan snel meer geld heen als overheden en bedrijven dat willen.

De CO2-uitstoot moet wereldwijd de piek bereiken in 2025; daarna moet de lijn scherp omlaag, zodat hij in 2030 43 procent lager ligt. "We weten wat we moeten doen, we weten hoe we het moeten doen. Nu moeten we het gaan doen", zei een van de wetenschappers tijdens de presentatie van het rapport.

Industrie

De industrie is het zorgenkindje van het klimaat; CO2-neutraal worden in 2050 is een grote uitdaging. Mede daarom is het afvangen van CO2, zowel bij de schoorsteen als uit de lucht, nodig. Deels kan dat met bomen of met meer groen in steden. Maar er is ook CCS voor nodig.

CCS is carbon capture and storage: de opslag van CO2 onder de grond. Deze technologie, die nog in de kinderschoenen staat, lijkt onmisbaar om de klimaatdoelen te halen. De vergroening van industrie kost namelijk jaren en jaren. Dat is tijd die het klimaat niet heeft, mits de opwarming beperkt moet blijven tot anderhalve graad.

Het rapport bekijkt de ontwikkeling van duurzaamheid. Hoe veranderen de prijzen van zonne- en windenergie de komende jaren? Hoeveel CCS is er nodig om de uitstootdoelen te halen? En is kernenergie een goed alternatief voor kolen- en gascentrales?

Lees ook: Wereldwijd mislukken projecten om CO2 op te slaan. Heeft CCS wel een kans in Nederland?

CO2-uitstoot neemt toe

Het laatste rapport van deze aard verscheen in 2014. Toen werd al duidelijk dat er snel veel moest gebeuren om de uitstoot te beperken. Anders was catastrofale opwarming van de aarde onvermijdelijk. Sinds 2014 is de CO2-uitstoot elk jaar (op coronajaar 2020 na) flink toegenomen. Het betekent dat er anno 2022 nóg meer vaart gemaakt moet worden.

Dat het rapport aandacht heeft voor CCS, is daarom niet vreemd. Het is de enige manier om tijd te winnen terwijl er andere technologieën onderzocht worden om CO2-vrij te werken. Vooral de industrie, de luchtvaart en de landbouw blijken moeilijk snel CO2-vrij te maken. Waar de personenauto inmiddels een groen alternatief heeft (de elektrische auto) zijn er nog geen betaalbare manieren om CO2-vrij staal te maken, of om elektrisch te vliegen.

Maar CCS is een tijdelijke oplossing, benadrukt het IPCC. Uiteindelijk moeten ook de industrie en luchtvaart CO2-neutraal worden. Het is belangrijk dat de techniek die daarvoor nodig is nu ontwikkeld wordt. Het kan namelijk lang duren voor de technieken op grote schaal bruikbaar zijn.

Lees ook over CO2-vrij staal in Zweden

Armoede en gedrag

Het IPCC-rapport kijkt deze keer ook verder dan alleen de cijfers en technologie. De relatie tussen klimaatverandering en armoede komt aan bod. Mensen in rijke landen zoals Nederland stoten ontzaglijk veel meer uit dan mensen in ontwikkelingsgebieden. Maar als die gebieden welvarender worden zullen ze meer uit gaan stoten. Hoe kunnen we de CO2-uitstoot laag houden en welvaart toch eerlijker verdelen?

Ten slotte is er voor het eerst aandacht voor het gedrag van mensen. Het IPCC erkent hiermee dat duurzaamheid niet alleen iets van overheden en bedrijven is; ook de burgers moeten hun gedrag veranderen. Hoe je zulke gedragsverandering het beste stimuleert, en wat mensen wel en niet acceptabel vinden, komt aan bod in het nieuwe rapport.