Expertpanel van juristen presenteert historisch internationaal wetsontwerp ‘ecocide’

‘Onrechtmatige of moedwillige handelingen gepleegd in de wetenschap dat er een aanmerkelijke kans is dat ernstige, wijdverbreide of langdurige schade aan het milieu wordt veroorzaakt door die handelingen’, oftewel: ecocide. Als het Internationaal Strafhof besluit de wet aan te nemen, wordt het pas het vijfde misdrijf waarop het Hof kan vervolgen. De eerste vier misdrijven zijn: oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de mensheid, genocide en misdrijf tegen de vrede.

Bewijslast tegen milieu

Het wetsvoorstel werd gemaakt door de Stop Ecocide Stichting die bestaat uit twaalf rechtsgeleerden uit onder andere Engeland, Senegal, Samoa en de Verenigde Staten. “De vier al bestaande misdrijven zijn allemaal uitsluitend gericht op het welzijn van de mens”, verklaarde hoogleraar van de University College Londen en medevoorzitter van het panel Philippe Sands tegen The Guardian. “Deze nieuwe wet doet dat ook, maar hanteert een benadering waar niet de mens, maar het milieu centraal staat.” Juridisch is deze focus cruciaal omdat zo schade tegen het milieu moet worden bewezen, in plaats van tegen mensen.

Dit jaar gebeurt veel op het gebied van internationale wetgeving voor het klimaat. Zo introduceert de Europese Unie de taxonomie om duurzame investeringen te identificeren.

Olierampen en Amazone

In de definitie van het wetsontwerp is bewust gekozen om de meest overduidelijke gevallen van milieuschade te vangen. Voorbeelden die Sands noemt zijn grensoverschrijdende olierampen zoals van BP in de Golf van Mexico, de ontbossing van de Amazone, maar ook onwettelijke jachten op beschermde diersoorten zoals de witte neushoorn.

Agent Orange

De Zweedse premier Olof Palme was in 1972 de eerste die de term ecocide gebruikte op een klimaatconventie in Stockholm. Toen sloeg het begrip op het gebruik van ontbladeringsmiddel Agent Orange tijdens de Vietnamoorlog. De laatste tien jaar is een beweging gaande om het begrip in de statuten van het Internationaal Strafhof op te nemen.

De uitspraak in de klimaatrechtzaak tegen Shell kan je niet ontgaan zijn. Maar wist je ook al hoe Shell op de uitspraak reageerde?

Als alles meezit verwacht Sands dat er binnen drie jaar een internationale ecocidewet kan zijn. Maar ook als dit niet lukt, blijft Sands hoopvol, verklaarde hij eerder dit jaar tegen de Volkskrant. “Het kan ook leiden tot nationale ecocidewetgeving. Hiermee is een aantal landen al bezig, waaronder Frankrijk. Ook het Europees Parlement heeft hiervoor belangstelling, dus een regionale aanpak is zeker een mogelijkheid.”