De lange geschiedenis van het ondernemerschap van de familie van Puijenbroek begint in 1865 met de oprichting van een textielfabriek (het huidige HAVEP). Anno 2020 zijn de activiteiten van de familie uitgegroeid tot investeringsmaatschappij VP Capital met verschillende eigen bedrijven (waaronder HAVEP, Q-lite en Batenburg Techniek) en een investeringstak die in verschillende domeinen investeert. Guus van Puijenbroek, uit de vijfde generatie van de ondernemersfamilie, staat sinds 2009 aan het roer van het bedrijf. 
“Wat zijn de gevolgen van onze acties voor de volgende generatie?”, is de vraag die Van Puijenbroek en zijn voorgangers altijd voorop hebben gesteld. Het verantwoordelijkheidsgevoel naar de nieuwe generaties en de maatschappij als geheel maakte goed werkgeverschap en de ondersteuning van lokale goede doelen een belangrijke eigenschap van het ondernemerschap van de familie. Die sterke sociale ‘heritage’ vormt de basis voor de verbreding en versnelling met een nieuwe investeringsstrategie waarin ook milieu een topprioriteit is. In het huidige vijfjarenplan (2019-2023) wordt geïntegreerd ingezet op duurzaamheid in de volle breedte.
Model voor duurzaamheid
Van Puijenbroek wil dat zowel de eigen bedrijven als de investeringsportefeuille verduurzamen. De rol als aandeelhouder wil de investeringsmaatschappij actief gebruiken. Zo zetten ze ESG en impact bij elke bestuurs- of aandeelhoudersvergadering op de agenda. Binnen de bestaande eigen bedrijven wordt samen met het management, op basis van ESG rapportages, een ambitieuze agenda doorgevoerd om de footprint structureel te verbeteren. Daarnaast wordt fors ingezet op de transities die als investeerder gerealiseerd kunnen worden. Zo wil Van Puijenbroek eind 2023, naast de investeringen binnen de eigen bedrijven, onder andere 20 procent van het familievermogen in impactinvesteringen onderbrengen en moet minstens 5 procent naar innovatie gaan. Van oudsher wordt al geïnvesteerd in media, textiel, agri-food, vastgoed en de maakindustrie. Met het oog op de transitie naar een duurzame economie zijn daar drie domeinen aan toegevoegd: energietransitie, water en zorg.
Om de duurzame visie waar te maken heeft de investeringsmaatschappij een duurzaamheidsmodel gecreëerd. “In dit model werk je tegelijkertijd op twee niveaus: de negatieve impact reduceren en de positieve impact vergroten. Om de negatieve impact te verlagen zetten we in op ESG-tools en innovatie. Als dat op termijn niet het gewenste resultaat oplevert gaan we over op desinvesteren, maar zover is het tot nu toe nog niet. Het vergroten van de positieve impact bereiken we met donaties, impactinvesteringen en investeringen in ‘shared value’ innovaties”, legt Van Puijenbroek uit.
Investeren in innovatie
Hoe dit model in de praktijk werkt blijkt uit verschillende cases van de eigen bedrijven waarin de investeringsmaatschappij opereert. “De textielsector staat bekend als vervuilend en niet duurzaam. Moeten wij er daarom afscheid van nemen, hebben wij ons afgevraagd. Maar daarmee zou het probleem verplaatst worden maar niet opgelost zijn. Wij kiezen ervoor om onze geschiedenis en kennis in te zetten om een aanjager van verduurzaming in de sector te zijn”, vertelt de directeur. Het textielbedrijf HAVEP, dat werkkleding maakt, investeert dan ook fors in verduurzaming en circulariteit. Bijvoorbeeld door andere materialen te kiezen zoals biologisch katoen, gerecycled polyester en kleding van houtpulp. Hierdoor kunnen de negatieve effecten verder worden gereduceerd.
“We willen innovaties versnellen die de negatieve effecten van de textielsector kunnen reduceren.” De investeringsmaatschappij heeft het Textile Innovation Fund opgezet, met een tweede en groter fonds op komst. Voorbeelden zijn investeringen in SpinDye (een Zweedse fashiontechbedrijf dat een duurzamer verfproces ontwikkelde), Nature Coatings (een Amerikaanse cleantechbedrijf dat houtafval in zwarte pigmenten omzet) en Norman Hangers (een Brits bedrijf dat kartonnen kledinghangers maakt). “Binnen ons landbouwbedrijf werken we ook aan de reductie van onze negatieve impact. Daarnaast investeren we in impactinitiatieven zoals Vibers en Pymwymic.”
'Wij kiezen ervoor om een aanjager van verduurzaming in de sector te zijn'
Batenburg Techniek is een ander voorbeeld in de portefeuille van VP Capital. Naast het reduceren van haar eigen negatieve impact, zet het bedrijf succesvol in op R&D in de installatietechniek om zo duurzame innovaties te ontwikkelen voor haar klanten. Zo heeft Batenbrug een waterstof cv-installatie ontwikkeld, en zijn ze actief in laadoplossingen voor elektrisch vervoer en aardwarmte voor de glastuinbouw.
Zo heeft Q-lite, dat in elektronische informatiesystemen en LED-schermen zit, ruim 1.500 zonnepanelen geplaatst waarmee ze ook stroom aan hun buren leveren. Daarnaast heeft het bedrijf een circulair display-as-a-servicemodel ontwikkeld om de levensduur van zijn producten te verlengen. De eerste zijn inmiddels verhuurd. “Het is nog een nieuw model maar ik geloof dat het de toekomst is”, aldus Van Puijenbroek.
Kansrijke domeinen
Eenzelfde werkwijze wordt in alle acht domeinen toegepast. Van Puijenbroek ziet veel kansen weggelegd in water en de energietransitie. “De toekomstige beschikbaarheid van schoon water is een belangrijk vraagstuk. Daarom investeren wij ook in bedrijven die zich niet per se presenteren als een impactbedrijf, maar wel technologieën ontwikkelen die een enorme impact kunnen maken.” De directeur is enthousiast over een investering in Aquaporin, een spin-off van de Universiteit van Kopenhagen. “Zij hebben een membraamtechnologie ontwikkeld waarmee waterzuiveringsinstallaties met een tiende van het huidige energieverbruik water kunnen zuiveren.”
Een voorbeeld van vooruitgang in de energietransitie ligt zelfs op steenworp afstand van het kantoor, dat in het ouderlijk huis van Ruud van Puijenbroek (derde generatie) in Goirle is gevestigd. “In het oude ketelhuis op het fabrieksterrein van HAVEP hebben wij al jaren een biomassa-installatie. Deze wordt met hout, dat niet geschikt is voor de houtverwerkende industrie, van ons landgoed gevoed. In de nabije toekomst gaat deze installatie warmte leveren aan 155 woningen.”
De juiste balans
Aan de hand van ESG-prestatieladders wordt de vooruitgang van de eigen bedrijven gemeten. Maar VP Capital heeft een brede portefeuille met meer dan 100 deelnemingen. Strategie is om ook een actieve rol als aandeelhouder te nemen in de fondsen en bedrijven waarin indirect wordt geïnvesteerd. Voor de hele portefeuille ontwikkelde VP Capital samen met Spring Associates een methode die gebaseerd is op de internationale standaarden. Daarin worden diverse parameters gebruikt.
Alhoewel de bedrijven nog wachten op hun volgende rapportage kan Van Puijenbroek melden dat de eerste slagen al zijn gemaakt. “Medio dit jaar hebben we het beeld compleet en is helder waar we staan op onze prestatieladder. We monitoren zo ons hele vermogen en willen blijvend verbeteren door onze negatieve effecten te reduceren en tegelijkertijd binnen onze acht domeinen de positieve impact te vergroten.”
VP Capital stimuleert de bedrijven om hun CO2-uitstoot omlaag te krijgen en neemt de compensatie van de resterende CO2 gedurende de eerste drie jaar voor eigen rekening. “Dat doen we via de herplanting van bomen, dat is de meest effectieve manier. Het is een ‘incentive’ voor de bedrijven om de CO2-uitstoot heel snel omlaag te brengen, want na de overgangsperiode krijgen ze de rekening zelf. Maar het gaat ons in de kern om de juiste balans in ‘doing less harm en doing more good’.”
Een duurzame visie
Aan voorbeelden van vooruitgang geen gebrek. Het lijkt vanzelfsprekend voor Van Puijenbroek. Toch heeft het wel wat voeten in de aarde gehad om deze nieuwe strategie in gang te zetten. ‘Wij hebben al dit geld verdiend en nu gaan jullie dit weer weggeven’, luidde het weleens vanuit de vorige generatie. “Ik heb moeten uitleggen dat dit juist niet de bedoeling is. Overigens is het niet zo dat zij niet de noodzaak van verduurzaming erkennen. Ze zagen juist wel de verantwoordelijkheid, maar hadden toen minder oog voor de kansen. De jongere generatie, de ‘next gen’, heeft ook een actieve rol genomen in deze discussie. Juist die combinatie maakt dat de in 2019 ingezette strategie breed wordt gedragen.”
Van Puijenbroek, samen met zijn vrouw Astrid Leyssens de drijvende kracht van de verduurzaming binnen VP Capital, is overtuigd van de kansen die verduurzaming biedt. “Er is momentum op het investeringsvlak. Er zijn veel bedrijven die met innovatie bezig zijn en die een mooie toekomst tegemoet gaan. Daar willen wij ook bij zijn.” Uiteindelijk moet elk bedrijf duurzaam worden want anders besta je straks niet meer, is zijn logica. “En als je dan toch weet dat het die kant opgaat en je daarin wil versnellen, dan is dit hét moment om het te doen. Als je nu schakelt, heb je er namelijk ook commercieel voordeel mee.” Daarnaast wil de familie, vanuit haar ‘heritage’, een belangrijke rol spelen in de duurzame vooruitgang. “Samen met onze eigen bedrijven, maar ook als investeerder in andere fondsen of samen met andere families.”
De kracht van familiekapitaal
De kracht van ‘familie-investeerders’ kan nog wel eens heel belangrijk zijn in de transitie naar een duurzame economie. “Voordeel is dat familiebedrijven gezamenlijk een lange horizon hebben en de traditie van rentmeesterschap vernieuwd kunnen invullen”, redeneert Van Puijenbroek. “Maar liefst 70 procent van het aantal ondernemingen in Nederland is een familiebedrijf. Daar zit veel kapitaal en kennis. Samen kunnen we een cruciale rol spelen in de duurzame vooruitgang en de transitie een paar stappen vooruithelpen.”
Lees meer over duurzaam investeren:
- Duurzaamheid op de eerste plaats. Wat betekent dat voor financieel rendement?
- Duurzaam investeren: Europese bedrijven stopten vorig jaar € 124 mrd in duurzaamheid
- Duurzaamheid nastreven door landbouwinnovatie: hoe investeer je slim in boeren?
Portretafbeelding: VP Capital
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in